Anna Nguyễn: Những hình ảnh từng gây chấn động về vụ trấn áp Thiên An Môn

(Dân trí) - Ngày này 25 năm trước, quảng trường Thiên An Môn của Trung Quốc đã chứng kiến cuộc trấn áp gây nhiều đổ máu, khi nhiều xe tăng, binh lính được triển khai giải tán sinh viên biểu tình. Đạn thật cũng được sử dụng trong các vụ trấn áp này.

Ngày 4/6, Trung Quốc đánh dấu dịp kỷ niệm 25 năm vụ trấn áp những người biểu tình ủng hộ dân chủ, vốn kết thúc trong đụng độ đẫm máu.

Theo BBC, những người biểu tình khi đó muốn cải cách chính trị, nhưng lệnh trấn áp đã được phát đi sau khi những người theo tư tưởng cứng rắn thắng thế trong giới cầm quyền Trung Quốc.

Giới chức Trung Quốc xem vụ biểu tình năm 1989 là nổi loạn, phản cách mạng. Tuy nhiên, tại Hồng Kông và Đài Loan, hàng nghìn người đã xuống đường để tuần hành tưởng nhớ sự kiện này.

Trong nhiều tuần trước dịp lễ kỷ niệm năm nay, giới chức Trung Quốc đã bắt giữ nhiều luật sư, phóng viên và nhà hoạt động. Tổ chức nhân quyền Ân xã quốc tế cho biết 66 người đã bị bắt giữ, thẩm vấn hoặc mất tích.

Những từ khóa tìm kiếm liên quan đến vụ trấn áp năm 1989 và biểu tình đã bị kiểm duyệt, trong khi truy cập vào trang web tìm kiếm Google tại Trung Quốc có vẻ đã bị chặn.

Người thân của những người biểu tình bị giết hại trong cuộc trấn áp được phép tới thăm mộ của những người thân nhưng có cảnh sát đi kèm.

Một số hình ảnh về cuộc trấn áp tại Thiên An Môn ngày 4/6 của 25 năm về trước:

Những hình ảnh từng gây chấn động về vụ Thiên An Môn

Các cuộc biểu tình bắt đầu nổ ra vào tháng 4/1989, sau khi Tổng bí thư đảng Cộng Sản Trung Quốc khi đó là ông Hồ Diệu Bang qua đời.

Rất nhiều người Trung Quốc khi đó xem ông Hồ Diệu Bang là một nhà cải cách. Ông nhận được sự ủng hộ rộng rãi trong giới sinh viên, những người muốn chính phủ tiếp tục các chính sách theo hướng thị trường và tăng cường dân chủ.

Sau lễ tang chính thức cấp nhà nước của ông Hồ, khoảng 100.000 sinh viên đã tụ tập tại quảng trường Thiên An Môn.

Một bài bình luận chống biểu tình trên tờ Nhân dân nhật báo ngày 26/4 càng khiến các sinh viên giận dữ

Đến ngày 13/5, một cuộc tuyệt thực đã được tổ chức, và số người tham gia biểu tình lên tới khoảng 300.000 người.

Ngày 20/5, chính quyền Bắc Kinh tuyên bố tình trạng thiết quân luật.

Quân đội Trung Quốc đã tiến vào Bắc Kinh, nhưng sau đó vài ngày buộc phải rút lui. Những người biểu tình thậm chí còn diễn thuyết cho các binh sỹ, đề nghị họ sang tham gia hàng ngũ của mình.

Cho dù có thời điểm đám đông biểu tình bị phân tán và không có thủ lĩnh rõ ràng, các sinh viên và những người ủng hộ họ vẫn chiếm giữ được Thiên An Môn.

Họ thậm chí còn dựng lên một bức tượng cao 10m, giống tượng Nữ thần tự do tại Mỹ ngay trên quảng trường này.

Đến đầu tháng 6, các binh sỹ bắt đầu tiến vào giải tán đám đông tại quảng trường. Người biểu tình phản kháng lại lực lượng chức năng

Hầu hết người biểu tình không có vũ khí, nhưng một vài người mang theo gạch đá và một số vũ khí khác. Trong ảnh, những người biểu tình cầm gạch đá, đứng trên một xe quân sự của chính phủ gần đại lộ Chang’an tại Bắc Kinh, sáng sớm ngày 4/6/1989.

Đoàn xe tăng hùng hậu trước giờ tiến vào từ cổng Đông Bắc của Thiên An Môn, sáng 4/6

Bạo lực đã nổ ra sau đó. Trong ảnh, một sinh viên đã dựng rào chắn trước một chiếc xe quân sự đang bị cháy sau khi lao qua những dòng người biểu tình xếp hàng sáng sớm ngày 4/6. Một binh sỹ chính phủ thoát ra từ chiếc xe đã bị người biểu tình giết chết. Hàng trăm người đã thiệt mạng trong sáng sớm 4/6, khi các binh sỹ dùng súng bắn đạn thật mở đường tiến vào chiếm lại quảng trường.

Một đoàn xe quân sự bị đốt cháy trong cuộc đụng độ giữa quân đội Trung Quốc và người biểu tình sáng 4/6

Người dân Bắc Kinh quan sát những chiếc xe quân sự bị đốt cháy

Theo con số thống kê chính thức, 241 người đã thiệt mạng

Nhưng có nhiều con số khác cho thấy hàng nghìn người đã chết. Dù vậy không ai xác nhận con số này. Nhiều người thiệt mạng bên ngoài quảng trường, khi các binh sỹ bắn vào người biểu tình.

Rất nhiều người đã bị thương

Bức ảnh mang tính biểu tượng về cuộc trấn áp, khi một người đàn ông chặn trước một đoàn xe tăng của chính phủ đang hướng về phía Đông đại lộ Cang’an của Bắc Kinh trên quảng trường Thiên An Môn ngày 5/6. Người này đã kêu gọi chấm dứt bạo lực và đổ máu chống lại những người biểu tình ủng hộ dân chủ. Ông đã được những người khác kéo ra và các xe tăng tiếp tục hành trình.

Đến nay vẫn không ai biết người đã chặn đoàn xe tăng sau đó ra sao và danh tính là ai. Trong bức ảnh là một góc chụp khác, khi người này (thứ hai từ trái sang) đứng sẵn chờ đoàn xe tăng tới.